d’Theorie
D’Konditioune fir ze wielen
Erfëllt Dir all d’Krittäre fir wielen ze goen?
Komm, ech trainéieren!
wousst dier?
Gewalten &
Hutt Dir um Waldag 18 Joer?
Dir kënnt net wiele wann Dir …
- net Lëtzebuerger sidd
- nach net 18 Joer um Waldag hutt
Wonnerbar!
Dir erfëllt all d’Konditioune fir bei de legislative Wale wielen ze goen!
Dir erfëllt all d’Konditioune fir bei de legislative Wale wielen ze goen!
wousst dier? Wann Dir net Lëtzebuerger sidd, kënnt Dir d’Nationalitéit ufroen.
ECH WËLL MÉI DORIWWER WËSSEN
Gewalten &
Kompetenzen
Legislativ
Gewalt
Gewalt
- Di 60 gewielt Deputéiert stellen d’Chamber, d’lëtzebuergescht Parlament, a konstituéieren d’legislativ Muecht am Land.
- D’Chamber huet d’Kompetenz nei Gesetzer ze initiéieren an doriwwer ze decidéieren, wéi och existéierend Gesetzer ze änneren.
- Fir dass een neit Gesetz initiéiert, oder een existéierend Gesetz geännert gi kann, muss eng Initiative vun der Exekutiv (d’Regierung mat Ënnerschrëft vum Groussherzog) oder vun der Chamber (parlamentaresch Initiative = legislativ Gewalt) geholl ginn.
- Di zwou aner Aufgabe vun der Chamber sinn d’Kontroll vun der Regierung (unhand vu parlamentaresche Froen an “Interpellatiounen” = schrëftlechen Ufroe fir eng ëffentlech Diskussioun) an d’Orientéierung vun der politescher Debatt.
Executiv
Gewalt
Gewalt
No de Chamberwale muss sech eng Majoritéit vun enger oder méi Parteien an der Chamber vun den Deputéierte bilden fir eng Regierung ze etabléieren.
Aus dëser Majoritéit wielt de Groussherzog ee Premier-Minister, den amstand muss sinn eng Regierung zesummenzestellen, di d’Ënnerstëtzung vun der parlamentarescher Majoritéit huet.
Et huet nach keemol eng minoritär Regierung zu Lëtzebuerg ginn.
De Walsystem
Zu Lëtzebuerg gëtt et 4 Walbezierker: den Norden, den Zentrum, de Süden an den Osten. D’Zuel vun den Deputéierten di an all Bezierk gewielt ginn, ass ofhängeg vun den Awunner am Bezierk an am Gesetz festgeluecht.
- süden23 Sëtzer
- zentrum21 Sëtzer
- osten7 Sëtzer
- norden9 Sëtzer
De Wieler huet zwou Méiglechkeeten:
Ee Kräiz (+ oder x) an de Krees ganz uewen op enger Lëscht ze setzen. An dësem Fall gëtt de Wieler automatesch eng Stëmm u jiddwer Kandidat op dëser Lëscht.
oder
Eng oder zwou Stëmmen un d’Kandidate vu sengem Choix ze ginn, andeems hien een oder zwee Kräizer (+ oder x) an d’Këschten hannert de Numm vun dëse Kandidate setzt, bis hien di total Zuel vun de Stëmmen di hie verdeele kann erreecht huet. De Wieler kann esou vill Stëmme verdeelen, wéi et Kandidaten a sengem Bezierk ze wiele gëtt.
D’Kräizer kënnen op just enger oder ee puer Lëschte gemaach ginn.
De lëschte Fall gëtt zu Lëtzebuerg “ Panaschéiere ” genannt.
Beispill:
Dir wunnt beispillsweis zu Wormer, enger Gemeng, di sech am ëstleche Bezierk befënnt. Dir kënnt dofir 7 Stëmme verdeelen.
Wal vun enger Lëscht
An dësem Beispill hutt Dir 1 Stëmm un all Kandidat op dëser Lëscht ginn. Dir kënnt keng weider Stëmm verdeelen.
Nominell Walen
An dësem Beispill hutt dir 1 oder 2 Stëmmen un d’Kandidate vun Ärem Choix ginn. (“Panaschéieren”) Dir hutt d’Méiglechkeet esou vill Stëmmen ze verdeelen, wéi Deputéierten aus Ärem Bezierk virgesi sinn. (Hei sinn et 7.)
En Zweiwel?
Zréck op d’Theorie
Zréck op d’Theorie
d’Praxis
Quiz
Sidd Dir prett fir d’Chamberwalen?
Iwwerpréift Äert Wëssen iwwer d’Chamberwale mat dësem Multiple-Choice-Test. (méi Äntwerten méiglech)
D’Legislativwalen fannen all 5 Joer statt. Si sinn net mat de Gemengewalen ze verwiesselen di all 6 Joer ofgehale ginn!
D'Deputéiert vun der Chamber, déi d'legislativ Muecht am Land representéiere gi gewielt. Vun de Gewielte muss eng Majoritéit aus enger oder méi Parteie geformt gi fir eng Regierung ze bilden. De Grand-Duc wielt de Premier-Minister aus dëser Majoritéit.
D’Chamber orientéiert d’politesch Debatt duerch d’Presentatioun an d’Diskussioun vu Gesetzesvirschléi. All Gesetzesprojet ka nëmmen iwwert eng Ofstëmmung an der Chamber adoptéiert ginn. D’Chamber kontrolléiert och d’Regierung duerch Interpellatiounen a parlamentaresch Froen.
60 Deputéierte stellen d’Chamber.
Net-Lëtzebuerger hunn net d’Recht bei de legislative Walen ze wielen, mee kënnen eng Demande fir d’lëtzebuergesch Nationalitéit maachen.
De Wieler ka maximal esou vill Stëmme ginn, wéi et Deputéierten a sengem Bezierk ze wiele gëtt:
Süden: 23
Zentrum: 21
Norden: 9
Osten: 7
Süden: 23
Zentrum: 21
Norden: 9
Osten: 7
Entweder wielt een eng eenzeg Lëscht, a gëtt esou automatesch eng Stëmm u jiddwer Kandidat op dëser Lëscht. De Wieler kann och seng Stëmmen tëschent de Kandidaten (maximal zwou Stëmme pro Kandidat) op enger Lëscht oder verschiddene Lëschte verdeelen. (“Panaschéieren”)
Froen 01/07
Wéi oft ginn d’Chamberwalen ofgehalen?
Froen 02/07
Wie gëtt bei de Chamberwale gewielt?
Froen 03/07
Wat ass/sinn d’Aufgab(en) vun der Chamber?
Froen 04/07
D’Chamber besteet aus...
Froen 05/07
Wéi eng Konditioun(en) muss ech erfëlle fir un de legislative Walen deelzehuelen?
Froen 06/07
Wéi vill Stëmmen huet jiddwer Wieler?
Froen 07/07
Wéi eng Optioun(en) ass/si korrekt?
Wow! Net schlecht !
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
mir ginn op déi nächst Etapp
0 / 30
oder fänke mer erëm un?
ech si sécher dass Dir dat besser maache kënnt!
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
Nach eng Kéier probéieren
oder iwwersprange mer dës Etapp?
0 / 30
d’Praxis
Drag & drop
Kenn Dir d'Kompetenze vun der Chamber?
Verdeelt d’Kompetenzen an d’Urn vun der richteger Instanz:
D'Parlament/Chamber huet folgend Kompetenzen:
Uppss !
Falsch Äntwert
Falsch Äntwert
Bravo !
Dat ass richteg
Dat ass richteg
Richteg
D’Erhéigung vum Militär-Budget ofstëmmen
D’Regierung kontrolléieren
D’Erlabnes fir ee Gaardenhaischen op Ärem Terrain ze bauen verginn
Froen iwwer d’national Bildung debattéieren
Een Drogendealer verurteelen
Entscheeden een neie Skateboardterrain an Ärer Gemeng ze bauen
Ee Gesetz virschloen dat et verbidd an der Ëffentlechkeet ze fëmmen
Eng Konventioun tëschent dem Ministère vun der Famill an enger Associatioun ofschléissen
Ee Gesetz ofstëmmen fir den Alter vun der Pensioun eropzesetzen
D’Bestëmmunge vum Code de la Route änneren
De Bau vun neie Maison Relaisen an de Gemengen entscheeden
Falsch
Wow! Net schlecht !
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
mir ginn op déi nächst Etapp
0 / 30
oder fänke mer erëm un?
ech si sécher dass Dir dat besser maache kënnt!
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
Nach eng Kéier probéieren
oder iwwersprange mer dës Etapp?
0 / 30
d’Praxis
De Stëmmziedel
Wësst Dir wéi Dir bei de Chamberwale richteg wielt?
Iwwerpréift Äert Wëssen!
Klickt w.e.g. op Är Gemeng a validéiert fir Zougang zum Walziedel ze kréien
Gitt w.e.g. Är Gemeng an a validéiert fir Zougang zum Walziedel ze kréien
vous avez accès au vote proportionnel
vous devez élire 15 conseillers communaux
Ech ginn op de Walziedel
Fir de Stëmmziedel auszefëllen
Dir kënnt:
- de Krees ganz uewen op enger Lëscht mat engem Kräiz (+ oder x) ausfëllen an esou all Är Stëmmen dëser Lëscht zoudeelen
ODER
- – een oder zwee Kräizer (+ oder x) an d’Këschten hanner d’Kandidate vun enger oder ee puer Lëschte setzen (“Panaschéieren”)
Wow! Um Wee fir déi legislativ Walen!
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
0 / 30
Mir roden Iech nach eng Kéier duerch d’Theorie ze goen an d’Übungen nei ze maachen fir Äre Score ze verbesseren.
Nach eng Kéier probéieren
ech si sécher dass Dir dat besser maache kënnt!
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
Nach eng Kéier probéieren
0 / 30